“Ата Мекен” партиясининг етакчиси ва амалдаги Конституция муаллифи Омурбек Текебаев “Азаттйк” дастури эфирида амалдаги Конституцияга биноан 80 депутат фақат Асосий қонунга ўзгартиришлар киритишни бошлаши мумкинлигини таъкидлади.
“Аммо ҳозирда Конституциянинг янги лойиҳаси таклиф қилинмоқда. Қонунга кўра, 120 депутат ҳам буни қила олмайди. Конституцияга ўзгартиришлар киритишда Конституциявий палатадан рухсат олиш керак. У ерга эса ҳеч ким бормади. Ҳозир у ерда кворум ҳам йўқ, у кейинги ойда ишламайди. Ва шунинг учун депутатлар ўз вақтида бўлмасликдан қўрқишади, ноқонуний равишда фирибгарлик йўли билан улар парламент орқали қабул қилишга ҳаракат қилмоқдалар. Ўзгаришлар жамоатчилик фикридан кейин киритилиши айтилмоқда. Аммо депутатлар жуда яхши биладиларки, мунозаралар чоғида регламентга биноан, улар лойиҳага ҳеч қандай ўзгартириш киритолмайди, ёки уни қабул қилади ёки қабул қилмайди. Аммо энди улар халқни алдашга уринмоқдалар, ўзгаришларни амалга оширамиз деб айтмоқдалар. Бундай масъулиятни ўз зиммамга олишга ҳаққимиз йўқ“, — деди Текебаев.
Президент маъмурияти раҳбарининг ўринбосари Бектур Зулпуев ҳозирги Конституцияда янги Асосий қонунни қабул қилиш шартлари аниқ ёзилмаган бўлсада, бу қирғизистонликларнинг янги Конституция ҳуқуқига эга эмаслигини англатмаслиги керак деган фикрни билдирди. Шу билан бирга, у нима учун янги Конституция лойиҳасида янги Асосий Қонунни қабул қилиш нормалари аниқ ёзилмаганлиги тўғрисида Текебаевнинг саволига жавоб беролмади. Зулпуев жамоат муҳокамасидан сўнг лойиҳага ўзгартиришлар киритилишини таъкидлади, аммо ушбу ҳужжат муаллифи ким деган саволга жавоб бермади.
“Сиз тарихни Текебаевдан бошламаслик ва янги Конституция қабул қилиш керак, деб айтасиз. Аммо сиз ўзингизнинг лойиҳангизда янги Конституцияни қабул қилиш мумкинлиги ҳақида ёзмайсиз, фақат ўзгаришларни киритиш мумкинлигини ёзасиз. Хўш, воқеани Жапаровдан бошлаш керакми? (Президентликка номзод Садир Жапаров — Таҳр.) Халқни алдашга ҳожат йўқ. Ҳозир Бакиев қаерда? Сиз у ерда Жапаровни итариб юбормоқдасиз”, — деди Текебаев.
Янги Конституция лойиҳаси ва 2021 йил 10 январга референдум тайинлаш тўғрисидаги қонун лойиҳаси Жўқорғу Кенгеснинг веб-сайтида 17 ноябрда эълон қилинди. 80 депутат ташаббускорга айланди. Жамоатчилик муҳокамасидан сўнг, бир ойдан сўнг қонун лойиҳаси Жўқорғи Кенгесга тақдим этилади.
Лойиҳа президент ваколатларини кенгайтирди ва янги институт — халқ қурултойини жорий этди. Қайд этилишича, президент давлат раҳбари ва ижро этувчи ҳокимиятни бошқаради.
Конституция лойиҳаларида қирғиз ва рус тилларида номувофиқликлар аниқланди. Қирғиз тилидаги версияга кўра, 57-моддада айтилишича, битта шахс икки марта президент этиб сайланиши мумкин эмас (“Бир эле адам эки жолу Президент болуп шаилана албайт”). Шу билан бирга, худди шу мақоладаги русча версияда: «Битта одам икки муддатдан кўпроқ Президент этиб сайлана олмайди».
