Қирғизистон Республикаси Хавфсизлик кенгаши котиби Марат Имонқуловнинг айтишича, президент Садир Жапаров яқинда Тожикистон раҳбари Эмомали Раҳмон билан бўлган учрашувда қирғиз томонининг чегара муаммосини ҳал қилиш таклифини билдирган.
Мулозим бу ҳақда 14 июнь куни Биринчи радиога берган интервьюсида маълум қилди, бироқ таклиф ҳақида аниқ маҳдумот бермади.
Айни пайтда Қирғизистон ва Тожикистон ҳукумат делегациялари ишчи гуруҳлари умумий чегарани делимитация ва демаркация қилиш устида ишламоқда.
“Бизда сиёсий ирода бор. Қирғизистоннинг Тожикистон ва бошқа қўшни давлатларга ҳудудий даъвоси йўқ. Шу саба биз чегарани аниқлаш таклифи билан чиқмоқдасиз ва бу биз учун қийин эмас. СССР парчаланганидан кейин Олмаота декларацияси қабул қилинди, унга кўра собиқ Иттифоқнинг барча маъмурий чегаралари давлатларга айланди. Бу билан ишлашимиз керак. Ва бундан олдин содир бўлган ҳодисалар тарихга айланиши керак», – деди мулозим.
Жапаров 2023 йил 17 апрель куни “Кабар” давлат ахборот агентлигига берган интервьюсида “кўп соҳаларда келишувга эришгач, айримлари бўйича иш тўхтаб қолгани, чунки қўшнилар бу ҳудудларни 1924 йилги хариталар бўйича чизиб бермоқчи бўлганини” айтган эди.
Бироқ 2022 йил сентябрида Тожикистон ташқи ишлар вазири Сирожиддин Муҳриддин БМТ Бош Ассамблеясининг 77-сессиясининг умумий муҳокамасида Қирғизистон ва Тожикистон 1924-1927 йиллардаги хариталарни тавсифлаш бўйича келишувга эришганини маълум қилган эди. Унинг фикрича, ушбу ҳужжатлар музокаралар жараёнини давом эттириш учун ягона ҳуқуқий асосдир. Шу билан бирга, унинг қўшимча қилишича, Душанбе Қирғизистон таклиф қилган 1989 йилдаги паритет комиссияси материалларидан ҳам фойдаланишга рози бўлган.
2 июнь куни Қирғизистон Республикаси Иссиқкўл вилояти Чўлпон-Ота шаҳрида Қирғизистон ва Тожикистон президентлари Марказий Осиё – Европа Иттифоқи саммити олдидан учрашув ўтказди. Таъкидланишича, томонлар чегара масаласи доирасида “музокараларни самарали давом эттириш ва ўзаро ҳурмат ва ишончга асосланган мақбул ечимларни излаш учун” чиқишган.
Қирғизистон ва Тожикистон ўртасидаги чегара узунлиги 972 километрни ташкил этади, уни аниқлаштириш ишлари 2002 йилда бошланган. Жорий йилнинг апрель ойида ҳар икки республика раҳбарлари 664 километр бўйича томонлар ўртасида ўзаро англашувга эришилганини, қолган участкалар эса баҳслилигича қолаётганини тасдиқлади. Ушбу ноаниқлик муносабати билан қўшни давлатлар аҳолиси ва чегарачилар ўртасида тез-тез тўқнашувлар содир бўлиб, қуролли ва фожиали тўқнашувларга айланган.
