Тожикистон ва Қирғизистоннинг чегарадош вилоятлари оқсоқоллари ва фаоллари қўшма «ифторлик»ларда (Рамазон ойида кечки овқат) қатнашиб, икки давлат чегараларида янги қуролли тўқнашувлар содир бўлмаслиги учун барча имкониятларни ишга солишга ваъда беришди.
Тожик-қирғиз чегарасида яна бир тўқнашувдан икки ҳафта ўтиб чегарадош ҳудудлар аҳолисининг қўшма «ифторлиги» бўлиб ўтди. Расмийларнинг фикрича, бундай учрашувлар чегара ҳудудларида янги ҳодисаларнинг олдини олишга хизмат қилади. Айрим аҳоли эса расмийларни чегарадаги келишмовчиликларни ҳал қилиш ўрнига «дўстлик палови» уюштираётганликлари учун танқид қилади.
Бу икки давлат чегарачилари ўртасида 2022 йил 12 апрелда бўлиб ўтган навбатдаги тўқнашувдан кейинги илк «дўстлик учрашуви»дир. Бу тўқнашувда 27 ёшли тожик чегарачиси Зоир Саидумаров ҳалок бўлган, бир неча киши яраланган. Можародан бир неча ҳафта олдин, Ғофуров тумани, Бобожон, Хистеварз маҳалласи яқинида Қирғизистоннинг чегарадош қишлоқлари вакиллари иштирокида навбатдаги акция – «дўстлик палови» ташкил этилди.
26 апрель оқшомида Чоркуҳ ҚФЙда ҳам қўшма ифторлик уюштирилиб, унда Тожикистоннинг Исфара ва Қирғизистоннинг Боткенидан 100 га яқин аҳолиси иштирок этди. Исфара раис ўринбосари Муҳаммаджон Муҳиддинзоданинг айтишича, ифторлик Тожикистон томони томонидан маҳаллий оқсоқоллар маслаҳати билан ташкил этилган. Тожикистонликлар иштирокида худди шундай ифторлик Қирғизистон томонидан ҳам уюштирилиши кутилмоқда.
Палов учун ўртоқлик учрашувлари биринчи марта ўтказилаётгани йўқ, лекин ҳар сафар маълум вақт ўтгач, чегара ҳудудининг тинч ҳаётини янги воқеалар бузади. Айрим таҳлилчилар фикрича, чегарани белгилаш масаласи тўлиқ ҳал этилмагунча, янги ҳодисалар рўй беришда давом этади. Қурол қўллаш билан боғлиқ ҳодисалар сони ортиб бораётганидан хавотир олган маҳаллий аҳоли давлат чегарасини делимитация ва демаркация қилиш жараёнини тезлаштиришни талаб қилмоқда.
Икки давлат ўртасидаги чегара узунлиги 972 километрни ташкил этади, шундан 300 километрдан ортиғи келишилмаган ҳолда қолмоқда. Номаълум ҳудудлар сув ресурслари ва яйловлар учун тўқнашувлар ва низоларни келтириб чиқаради. Икки давлат мустақилликка эришганидан бери энг йирик можаро 2021 йилнинг 28-30 апрель кунлари содир бўлган. Расмий маълумотларга кўра, Қирғизистон томонидаги можаро натижасида 154 киши жароҳатланган, 36 киши ҳалок бўлган, жумладан, икки бола. Тожикистон ҳукумати 19 киши ҳалок бўлган ва 87 киши яраланганини расман эълон қилган.
